روش‌های طلایی دقیق‌خوانی

به گزارش مجله خبری نگار، آن‌چه آدمی را به انجام و تکرار یک عمل ترغیب می‌کند، کسب موفقیت و دریافت لذت ناشی از آن است که می‌تواند انگیزه‌ای شود تا فرد به‌رغم موانع محیطی به تلاش خود ادامه دهد.

به نظر می‌رسد از مهارت چگونه یاد گرفتن غفلت شده است در حالی که اساس یادگیری است و باید از سال‌های ابتدایی تحصیل، والدین و معلمان به دانش‌آموز بیاموزند. در دنیای امروز، هدف از مطالعه صرفاً کسب نمره قبولی نیست بلکه در دنیای اطلاعات معاصر، پردازش اطلاعات و استفاده کاربردی از آن‌ها و در نهایت تولید علم و حرکت رو به جلو به منظور توسعه همه جانبه فردی و گروهی هدف اساسی آموزش تلقی می‌شود. این دستاورد‌ها زیر سایه دقیق‌خوانی به دست می‌آید که در ادامه، نکاتی در همین باره مطرح خواهد شد.

دقیق‌خوانی یعنی‌چه؟

دقیق‌خوانی، درک کامل مطالب کتاب درسی خوانده شده و نگهداری آن‌ها به طرزی منظم و منطقی در حافظه است، به طریقی که یادآوری آن‌ها برای استفاده‌های بعدی میسر باشد.

فواید دقیق‌خوانی

۱- درک عمیق‌تر مطالب از طریق شناخت ساختار مفاهیم و معانی.

۲- نگهداری بیشتر مطالب درسی در حافظه با مرور کردن و یادگیری جزئیات و ربط‌دادن آن‌ها به اصول و مفاهیم.

۳- افزایش توانایی دانش‌آموز و دانشجو در پاسخ‌دادن به سؤالات تشریحی، زیرا در این روش مطالعه، محصل مفاهیم را در ذهن سازمان می‌دهد و به زبان خود بیان می‌کند و مطالب صرفاً به حافظه سپرده نمی‌شود.

۴- افزایش کسب لذت در نتیجه ایجاد اطمینان بیشتر از درک عمیق‌تر مطالب.

فنون و روش دقیق‌خوانی

سازمان دادن

سازمان دادن مستلزم تعیین سطوح مختلف از نظر معنی است که شامل ۳ بخش است:

الف) نظریه اصلی: در واقع اندیشه کلی است که تمام مطالب و نکات کتاب درسی را در برمی‌گیرد و منعکس کننده اندیشه و مقصود اصلی از نگارش آن کتاب درسی است.

ب) نکات اصلی: برای پیدا کردن نکات اصلی باید جملات موضوعی یا جملات اصلی هر پاراگراف را بررسی کرد که چگونه پاراگراف‌ها را به هم متصل می‌کنند.

ج) جزئیات مطالب: عبارتند از اطلاعات واقعی، تصاویر و مثال‌هایی که حامی و توضیح‌دهنده نکات اصلی‌اند.

علامت‌گذاری و حاشیه‌نویسی

دور نظریه اصلی خط بکشید. نکات اصلی را در داخل کروشه قرار دهید. زیر جزئیات مهم خط بکشید. سپس تداعی‌ها، انتقادات و سؤالات خود را در حاشیه متن بنویسید تا با کمک معلم به رفع آن‌ها بپردازید.

خلاصه کردن

خلاصه کردن در واقع بیان مجددی است از نکات اصلی به زبان دانش‌آموز و دانشجو. خلاصه باید شامل نکات اصلی باشد، بیان‌کننده رابطه میان نکات اصلی و دلایل درباره ارتباط این نکات باشد، به‌طور منطقی نکات مهم را به نظریه اصلی ربط دهد. توجه داشته باشید که خلاصه‌ها به سه منظور نوشته می‌شود: وارسی درک و فهم خواننده از مطالب، آسان کردن مرور، کمک به نگهداری مطالب در حافظه. در ضمن، خلاصه‌ها را باید همیشه با کلمات و جملات خودتان بنویسید.

تفکر عمیق

هدف از تفکر عمیق، دستیابی به قضاوت مستدل و درگیری عمیق‌تر با مطالب، از طریق تجزیه و تحلیل معانی است. فواید تفکر عمیق شامل: فهم عمیق‌تر مطالب و درگیری بیشتر با مطالب و تجزیه و تحلیل اهمیت آن‌ها، طولانی ساختن مدت نگهداری مطالب در حافظه از طریق شناسایی روابط بین موضوع کتاب و مطالب دیگر و تجربیات شخصی و کسب اعتماد درباره ارائه نظرات انتقادی از راه مستدل ساختن عقاید است. تفکر عمیق، زمانی باید صورت گیرد که مطلب را خوب خوانده و معنا را فهمیده باشیم. در تفکر عمیق علاوه بر خواندن مطالب کتاب، باید آن‌ها را تجزیه و تحلیل کنیم.

امتحان گرفتن از خود

سوال کردن یکی از فنون دقیق‌خوانی کتاب‌های درسی است. از این طریق، دانش‌آموز یا دانشجو با معلم گفت‌و‌شنود برقرار می‌کند و به کشف علل نارسا بودن، نامربوط بودن و مبهم بودن مطالب درسی برای خودش می‌پردازد. سپس بازگو کردن و به خود پس دادن مطالب در مرحله آخر دقیق خوانی مورد توجه است. در واقع باید آن چه را خوانده‌اید به خود پس دهید و از خود امتحان بگیرید تا ضعف‌هایتان برای‌تان روشن شود.

منبع: خراسان